Het Radboudumc haalt groen naar binnen en zorg naar buiten

donderdag 5 september 2024

Er is steeds meer bewijs dat patiënten niet alleen genezen door medicatie maar dat een (helende) omgeving daar ook aan kan bijdragen. Ook medewerkers vertonen minder burn-out klachten als ze meer naar buiten gaan tijdens kantooruren en kort even afschakelen van hun werk, vertelt Iris Hobo. ‘We proberen dit toe te passen door groen naar binnen te halen, en de patiënten, medewerkers en bezoekers naar buiten te halen’ als dat mogelijk is. Iris Hobo is Design Manager bij het Radboudumc en verantwoordelijk voor alle interieurs. ‘Bij alles wat we doen kijken we wat de positieve bijdrage is van de gebouwde omgeving. We zoeken naar bewijs uit de literatuur en proberen dit te implementeren’, vertelt ze.

Hoe haal je meer groen naar binnen en de patiënt naar buiten?

‘Ik las een onderzoek in Zweden dat burn-out klachten verminderden als patiënten de keus hadden voor een natuurlijke omgeving. We zijn dit gaan testen binnen ons psychiatrie gebouw. We hebben verschillende typen tuinen gemaakt. Daarnaast hebben de artsen de tuinen onderdeel gemaakt van hun therapiesessies. zowel de artsen als patiënten ervaarden dit als heel prettig en heilzaam, vertelt Iris.

Maar ze vertelt ook dat dat de tuinen meer onderhoud nodig hebben, ‘het kost meer tijd en geld’. ‘Maar toen we de positieve reacties van de patiënten en artsen kregen bleek deze investering uitlegbaar. En zijn we deze ontwerpen breder gaan toepassen.

‘Er zijn nu al meer dan negen verschillende helende tuinen aangelegd. Er wordt goed gebruik van gemaakt, patiënten en medewerkers vinden er rust en ontspanning. En de vele zithoekjes nodigen uit, ook voor groepsbijeenkomsten of andere contactmomenten.’

‘Ook vanuit binnen kijken we goed naar de natuurlijke elementen. Als een patiënt naar buiten kijkt moet hij groen zien. We hebben dus alle zichtdaken groen gemaakt. We hebben veel doorkijkjes zodat je weet waar je bent. Er is nagedacht over het gebruik van ramen, licht, kleur en materialen. Als je hoger in het gebouw komt, zie je natuur die je op die hoogte in de natuur tegenkomt.’

Wilmien, kan jij wat vertellen over jullie biodiversiteit doelen?

Wilmien Heijs heeft als huisvestingsadviseur het terrein van het ziekenhuis als aandachtsgebied. ‘We proberen het terrein biodiversiteit waardig te houden en zelfs beter te maken. Wat goed is voor de natuur en dieren is ook goed voor de mens’.

‘Een mooi voorbeeld is een grote wadi op het terrein. Een grote geul dat als wateropvangsysteem dient. Het regenwater loopt meteen weer weg. Maar, het zou mooi zijn als we dit water langer vast kunnen houden. Dan krijgen we andere flora en fauna. Ook maaien we bijna niet meer. En als we dan maaien dan laten we het maaisel liggen. We gaan dus anders om met het onderhoud, wat uiteindelijk biodiversiteit bevorderend is.’

‘We hebben bijenkasten op het terrein geplaatst, deze zijn vanuit het ziekenhuis goed te zien Maar, mensen waren bang voor problemen met de bijen. De imkers hebben een natuurlijke balans gecreëerd. Later bleek ook nog eens dat je hooikoorts minder wordt als je honing uit je eigen omgeving eet. Onze catering verwerkt nu de honing van deze bijen in het voedsel om zo een steentje bij te dragen aan deze gedachte. Geweldig om te pionieren en deze kennis te delen.’

Kan je wat vertellen over het gebouw dat plaats gaat maken voor groen?

Wilmien vertelt dat ze kritisch kijken naar welke ruimte ze nodig hebben. ‘Bij sommige gebouwen is de energielast te hoog en zijn gebouwen verouderd. De gebouwen liggen/lagen ook te verspreid over het terrein. Het nieuwe gebouw vervangt dan ook alle oude gebouwen aan de westflank, deze worden nu gesloopt. Hierdoor krijgen we ruimte om het oude parklandschap weer langzaam maar zeker weer terug te laten komen. We gaan op deze manier efficiënter om met de zorgvierkante meters. Vanuit de patiëntenkamers is dit groene park gedeelte straks ook goed zichtbaar. Uiteindelijk bieden we op deze manier ook buiten therapieruimte aan. Zorg kan naar buiten, en medewerkers ook.’

Hoe krijg je de medewerkers naar buiten?

Vanuit HR stimuleren we meer bewegen, vertelt Wilmien. ‘Er zijn allerlei initiatieven zoals wandelroutes waarbij aangegeven staat hoelang je er over doet. Hier kan je je vergadering op afstemmen. En andere verleidingstrategieën om mensen meer naar buiten te krijgen. Maar we willen dit nog meer gaan stimuleren.’

‘Voor artsen en verpleegkundigen is het niet altijd makkelijk om snel naar buiten te gaan. Maar ook hierbij is bewezen dat er minder burn-out klachten zijn als men 10 min per dag een frisse neus haalt.’

Iris vertelt dat familieleden die de IC bezoeken veel last hebben van stress. ‘Als zij even naar buiten kunnen vermindert dit ook hun stresslevel. Dit is ook weer fijner voor het personeel. We hebben er allemaal belang bij om dit nog beter te communiceren en te faciliteren.’

Welke tips heb je voor andere organisaties?

‘Geef aan waarom je iets gaat doen, zodat mensen het begrijpen, benadrukt Iris. ‘Vertel aan de voorkant het verhaal en luister naar weerstand. We betrekken ook steeds meer patiënten en andere adviesraden bij de plannen. Soms werken dingen ook niet, dit willen we dan ook eerlijk teruggeven.’

‘We proberen de leerpunten te delen met andere ziekenhuizen, kennisinstellingen en organisaties. Dat voelt als onze plicht als academisch ziekenhuis. Groen is goed voor iedereen, haal het naar binnen en de mensen naar buiten, zegt Iris overtuigend.