Jongeren met depressieve klachten - Wat is de oplossing van de huisarts?

maandag 4 december 2023

Eva van Otterlo, De Bovenkamer, schrijft een boek 'Feelin' Better'. Het is een inspiratieboek  voor, met en over jongeren en hun mentale gezondheid. Hieronder een passage uit haar boek. 

Jongeren met depressieve klachten - Wat is de oplossing van de huisarts?

"Bijna dagelijks zit ik in mijn spreekkamer tegenover een jongere, ergens tussen de 15 en de 30 jaar, die zegt 'ik zit niet zo lekker in mijn vel, ik voel me down, vermoeid of angstig. Dokter wat moet ik doen?” Erik Verschuren geeft nooit meteen een reactie maar vraagt eerst even door. Hoe lang heb je hier last van? Wat ging eraan vooraf?

"Laat ik beginnen met dat ik ook jong ben geweest, zo voel ik me nog steeds jong trouwens. Op de middelbare school ben ik gepest, voelde me veel alleen en thuis was het ook niet zo leuk. Als huisarts weet ik dat dat een belangrijke tijd is voor het ontwikkelen van je karakter en je persoonlijke stijl. Hoe ga je in je pubertijd om met het overlijden van naasten? Welk effect heeft de scheiding van je ouders? Wat doe je als het tegenzit? Word je er depri van of juist opstandig?"

Jongeren geven aan dat ze niet goed in hun vel zitten. Dat gaat vaak over somberheid, angst, energieverlies, lusteloosheid. Ze kunnen zich er niet toe zetten om ergens aan te beginnen of het af te maken. Ze zijn overprikkeld en onzeker, bang om het niet goed te doen en doen het dan maar niet. “De klachten zijn hetzelfde, het verhaal is steeds anders, het draait vaak om een negatief zelfbeeld.”

Als kinderen opgroeien, hebben ze een veilige omgeving nodig en de ruimte om zichzelf te zijn. “Dat heeft met hechting en authentieke ontwikkeling te maken. Als dat niet goed gaat of de omstandigheden zitten niet mee, mis je als jongere geborgenheid, liefde en aandacht. Verslaafde ouders, grote geldproblemen, psychische aandoeningen in de familie zetten je al op achterstand.”

Er zijn ook curling-ouders die je voortdurend behoeden voor alles wat je in het leven meemaakt. Ze strijken alle problemen glad, gaan op hoge poten naar school als hun kind slechte cijfers heeft, betalen alles voor hun kinderen terwijl die ook gerust een baantje kunnen nemen. Deze kinderen leren niet om weerbaar te zijn en zelf na te denken.

"In de spreekkamer hoor ik regelmatig 'ik wil niet dat mijn kinderen iets tekort komen.' Terwijl kinderen juist leren door vallen en opstaan, door tegenslag en uitdaging. Het is fijn als je ouders naar je luisteren, met je meedenken en je de wereld laten ontdekken. Op die manier geef je kinderen en jongeren het vertrouwen dat ze ook zelf problemen kunnen oplossen. Zorg dus als ouders voor basisveiligheid en authenticiteit, dan doe je het prima."

Het liefst krijgen we een pilletje van de dokter waarmee alle klachten weer heel snel overgaan. Of een label, zodat het geen vage psychische klachten zijn, maar een ‘aandoening’ met een naam. Maar heel vaak hebben dingen wat tijd nodig. Of wat aandacht. Waar komen mijn klachten vandaan en wat kan ik zelf eraan doen? Bespreek hoe je je voelt met je huisarts, met een vriend, docent, buurvrouw, sportleraar of met je ouders. Ook online kun je vaak terecht om je hart te luchten. Probeer het eens, het helpt.

Het KOP-model

Klachten = Omstandigheden x Persoonlijke stijl

Als je mentale klachten hebt, kun je het beste kijken naar je persoonlijke stijl. Wie ben ik? Hoe kan ik dingen zelf veranderen waardoor ik minder last heb van de omstandigheden waar ik tegenaan loop. Grote tegenvallers, het verlies van een dierbare of alcohol- en geweldmisbruik in het gezin zijn niet zomaar zelf op te lossen. Onze samenleving is veelal gericht op een individuele aanpak van maatschappelijke problemen. Ervaar je te veel prikkels? Neem een pilletje. Laten we ons wat meer focussen op de omstandigheden waarin jongeren opgroeien, en dan met elkaar kijken wat we ten goede kunnen veranderen.

Deze tekst komt mede tot stand door de preventiegelden van Groen Gezond en in Beweging.