Supermarkt Safari voor mensen met een licht verstandelijke beperking

De Supermarkt Safari helpt mensen met een licht verstandelijke beperking bij het maken van gezonde, budgetvriendelijke keuzes in de supermarkt. Inmiddels zijn er in Nijmegen zes Supermarkt Safari’s gehouden met in totaal 32 deelnemers. Voor het komend halfjaar staan er nog drie à vier op stapel in verschillende wijken. Projectleider Fieke Wolters vertelt over het project, waar ook mensen die zelf een licht verstandelijke beperking hebben aan meewerken: “Hun feedback is eerlijk en direct. Dat maakt het erg leuk én leerzaam.”Meer kennis en vaardigheden

De eerste Supermarkt Safari’s werden gehouden voor statushouders en migranten. Zij bezochten samen met een voedingsdeskundige een supermarkt. Zo ontdekten ze hoe een supermarkt in Nederland werkt en welke gezonde producten er te koop zijn. Van daaruit ontstond het idee om de safari’s ook voor mensen met een licht verstandelijke beperking aan te bieden. Zodat zij meer kennis en vaardigheden krijgen in het maken van gezondere keuzes, die ook nog eens budgetvriendelijk zijn. Daarop heeft GGD Gelderland-Zuid met een subsidie van het Fonds Nuts Ohra (FNO) in 2019 de Supermarkt Safari voor deze doelgroep ontwikkeld, in samenwerking met ‘Wij zijn groen, gezond en in beweging Nijmegen’, Pluryn, de WijKringen van Pluryn en de academische werkplaatsen ‘AMPHI-Publieke Gezondheid’ en ‘Sterker op eigen benen’.

Nieuwe doelgroep

Projectleider Fieke Wolters is gezondheidsmakelaar bij de GGD en vanaf het begin betrokken bij het project. Zij vertelt: “We hebben eerst gekeken in welke vorm we de Supermarkt Safari het beste konden gieten voor de nieuwe doelgroep. Ook ervaringsdeskundigen hebben daarover meegedacht. Dat was heel waardevol. Zij gaven duidelijk aan wat werkt en wat niet. We kwamen erachter dat alleen de supermarkt ingaan en daar alle kennis delen niet geschikt was, omdat de doelgroep een korte spanningsboog heeft. We hebben daarom samen een interactief programma ontwikkeld dat aansluit bij de kennis en vaardigheden van de doelgroep.”

‘Waarom gezond eten?’

De Supermarkt Safari voor mensen met een licht verstandelijke beperking bestaat uit twee groepsbijeenkomsten onder begeleiding van een trainer en een ervaringsdeskundige co-trainer. Die laatste denkt niet alleen mee, maar geeft ook een deel van de training. “Daardoor voorkomen we dat de nadruk komt te liggen op ‘zo moet het’. In plaats daarvan gaan de deelnemers met de co-trainer aan de slag. Ze denken na over wat zij zélf belangrijk vinden aan gezond eten. Het is leuk om te merken hoe uiteenlopend de antwoorden zijn. Van ‘ik wil niet ziek worden’ tot ‘ik wil er goed uitzien voor mijn vriend’.”

Leren van elkaar

Daarnaast bekijken de deelnemers verschillende boodschappen aan de hand van de ‘gezondheidsladder’. Hoe zit het bijvoorbeeld met worteltjes, cola of pure chocola? Wat is gezond, wat minder en wat helemaal niet? De deelnemers leggen de producten langs de ladder en gaan daarover met elkaar in gesprek. “Je ziet dat de deelnemers veel van elkaar leren. Ze doen het echt samen.” De bijeenkomst wordt afgesloten met een boodschappenmandje, waaruit deelnemers producten mogen ruilen om de inhoud gezonder te maken. Van bruin brood naar volkoren brood, van fruityoghurt naar gewone yoghurt of van frisdrank naar water: “Met kleine stapjes valt al winst te behalen. Daar zetten we bewust op in.”

Groente en fruit

“In de tweede bijeenkomst gaan we in op hoe je goedkoop en gezond boodschappen doet. Om dat uit te leggen, hadden we aanvankelijk een powerpointpresentatie gemaakt, maar de ervaringsdeskundigen wonden er geen doekjes om: dat vonden ze saai. Zij stelden voor om er een spel van te maken, een supergoede suggestie natuurlijk!”Voordat de coronacrisis uitbrak, ging de groep daarna op pad naar het groente- en fruitschap van de wijksupermarkt. “De aanbeveling is twee stuks fruit en 250 gram groente per dag, maar wat betekent dat concreet? Dat lieten we ter plekke zien. Gaat het om twee druiven, twee meloenen of twee appels? En hoeveel paprika’s heb je nodig om aan 250 gram groente te komen?” Door corona vindt dit onderdeel voorlopig plaats in de groep en niet in de supermarkt. “Deelnemers vinden dat erg jammer, maar het is niet anders.”

Onderzoek en handleiding

Fieke vertelt dat aan de Supermarkt Safari een nog lopend onderzoek is verbonden. “We toetsen onder meer of kennis en vaardigheden over gezondere voedingskeuzes na deelname verbeterd zijn.” Ook is er vanuit het project een handleiding ontwikkeld. “Voor deze doelgroep zijn er nog niet veel interventies op dit gebied. Daarom willen we de handleiding laten opnemen in de interventie-database van het landelijke loket Gezond Leven. Zodat ook andere professionals de Supermarkt Safari kunnen uitvoeren.” Want dat de Supermarkt Safari meerwaarde biedt, daar is Fieke van overtuigd: “Laatst sprak ik een deelnemer die al best wat wist over gezond eten, maar aangaf tóch veel nieuwe dingen geleerd te hebben. Dat is mooi om terug te horen.”

Over deze verhalen

Elke maand delen we een verhaal over hoe professionals (samen)werken aan een gezonde stad met gezonde inwoners. Benieuwd naar eerdere verhalen? Laat je inspireren!

Als organisatie of bedrijf ook aansluiten? Lees verder.