In 2018 rookte 22,4% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder. Van de mannen rookte 18,4% dagelijks en van de vrouwen 13,7%. Jongvolwassenen tussen de 20 en 24 jaar rookten relatief het vaakst. Over het algemeen roken hoogopgeleiden minder vaak dan lager opgeleiden.

Via een online enquête vraagt de GGD Gelderland-Zuid elke 4 jaar Nijmeegse inwoners om gegevens te delen over hun leefstijl. Cijfers over roken laten zien dat er de laatste jaren een dalende trend is. Zo rookte in 2012 nog 29% van de mannen en 22% van de vrouwen. In 2016 was dit gedaald naar 25% van de mannen en 22% van de vrouwen. Als we de cijfers van de laatste monitor in 2016 vergelijken met de landelijke norm van 2018, dan zouden we boven het landelijk gemiddelde zitten. Ook in Nijmegen komt roken vaker voor bij lager opgeleiden dan bij hoogopgeleiden.

Het rookgedrag verschilt per stadsdeel en leeftijdscategorie. In Nijmegen Centrum en Oud-West liggen de cijfers ver boven het landelijk gemiddelde. Er wordt relatief veel gerookt onder volwassenen (19-65 jaar) in Nijmegen-Centrum (34%) en Oud-West (29%), en minder in Nieuw-West, Lindenholt en Nijmegen-Noord. Onder ouderen (65+) wordt relatief veel gerookt in Oud-West (31%) en daarna in Nijmegen Centrum (24%) en het minst in Nijmegen Oost, Noord en Zuid (<6%). In Nijmegen is vergeleken met het landelijk gemiddelde de leeftijdsrange breder en wordt er vaker gerookt door zowel jongvolwassenen als volwassenen tussen de 19 en 50 jaar. Roken tijdens de zwangerschap komt relatief vaker voor bij vrouwen in Hatert (15%), Lindenholt (7%) en Hazekamp 7%), en minder bij vrouwen uit Nijmegen Centrum/Oost (2%) en Nijmegen Noord/Lent (2%).

Onder de Nijmeegse jongeren (13-16 jaar), wordt relatief veel gerookt in Oud-West (9%), Hatert (8%) en Heijendaal/Brakkefort (8%), en minder in Nijmegen-Noord/Oosterhout (4%), Lindenholt (4%) en Weezenhof (2%). In de enquête vanuit de GGD uit 2016, gaf 11% van de jongens en 9% van de meisjes aan wel eens te roken. Er werd veelal op schoolpleinen en buiten op straat of in een park gerookt. De helft van de jongeren roken stiekem. Als ouders ervan af wisten, raadden een derde het af. De helft van alle ouders verbiedt hun kinderen om te roken.

De toekomstige gezondheidsmonitoren zullen inzicht geven in de trends met betrekking tot rookgedrag onder jongeren en volwassen. Door een rookverbod op scholen (per 1 augustus 2020 zijn scholen verplicht rookvrij te zijn) zouden bijvoorbeeld schoolpleinen geen plaats meer moeten bieden aan jongeren om te roken.

Actief tabaksontmoedigingsbeleid

Nog geen 13% van alle gemeenten in Nederland heeft een actief rookbeleid, terwijl de Rookvrije Generatie nauwelijks iets kost. Sterker nog, het kan ons juist veel opbrengen en zorg, kosten en overlast besparen. Het vraagt alleen wat inspanning. Steeds meer mensen en organisaties durven zich in te zetten voor de Rookvrije Generatie. De impact van deze inspanning is deels uit te drukken in cijfers. Op de lange termijn zouden we bijvoorbeeld graag willen zien dat steeds minder Nijmeegse inwoners roken.

Op de korte termijn doen we onderzoek naar het draagvlak: Welke mening hebben professionals, organisaties en inwoners over het tabaksontmoedigingsbeleid? Vinden veranderingen plaats in de norm; hoe normaal we het vinden om wel of niet te roken? Zijn er meer rookvrije plekken in de stad gekomen? Accepteren mensen dat ze op minder plekken mogen roken? Spreken we elkaar aan op rookgedrag; hoe zouden we dat kunnen doen? En wat voor initiatieven zijn er eigenlijk in de stad en vanuit ‘Wij zijn groen, gezond en in beweging Nijmegen’?